Wyczekiwane zmiany w zatrudnianiu obywateli Ukrainy
Specustawa dotycząca pomocy Ukraińcom, opublikowana 12 marca w Dzienniku ustaw obowiązuje już od 27 marca. W niej między innymi znacznie złagodzone przepisy dotyczące zatrudniania obywateli tego kraju, którzy po 24 lutego br. opuścili teren Ukrainy. Zgodnie z zapisami ustawy, pracodawcy mogą zatrudniać te osoby w znacznie uproszczonych procedurach i wymogach formalnych. Co musi zrobić pracodawca chcący zatrudnić pracownika z Ukrainy? Jakie formalności przewiduje nowa ustawa? Co z legalizacją pobytu? O tym w niniejszym artykule.
Zacznijmy od pobytu, albowiem ten jest pierwszym elementem w legalnym zatrudnieniu.
Duża część obywateli Ukrainy, którzy w związku z wojną opuszczali swój kraj po 24 lutego, granicę Polski przekraczali na podstawie decyzji Komendanta Straży Granicznej, na podstawie której pobyt za legalny uznawany jest przez 15 dni. Na mocy specustawy pobyty te zostają przedłużone do 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022, czyli do dnia 24.08.2023.
Ponadto pobyty na podstawie wiz krajowych i czasowych kart pobytu, które wydane były przed dniem 24.02.2022 i które kończą się po tej dacie, zostają przedłużone do 31.12.2022. Pobyty na podstawie wiz Schengen i ruchu bezwizowego, które trwały w dniu 24 lutego 2022 i kończyły/kończą się po tej dacie zostają przedłużone do 18 miesięcy od tej daty, czyli również do 24.08.2023.
Jak z zatrudnieniem?
Obywatele, których pobyt jest legalny, mogą bez praktycznie żadnych formalności podjąć zatrudnienie. Jedynym warunkiem jest obowiązek zgłoszenia tego faktu przez pracodawcę w terminie do 14 dni w Urzędzie Pracy za pośrednictwem portalu praca.gov.pl. Dotyczy to wszystkich obywateli Ukrainy, którzy przekroczyli granicę od dnia 24 lutego 2022 oraz tych, którym kończą się obecne zezwolenia na pracę. Ci pracownicy, których zezwolenia wydane wcześniej nadal obowiązują nie muszą być zgłaszani w tym trybie do Urzędu Pracy, dotychczasowe dokumenty pozostają w mocy. Ponadto pamiętać należy o innej specustawie - tej związanej z pandemią, która ciągle jeszcze nie została odwołana, choć należy się tego spodziewać w najbliższym czasie.
W związku z powyższym nowa specustawa obowiązująca od 27 marca 2022 roku w sposób wyjątkowo znaczący upraszcza do minimum zatrudnianie obywateli Ukrainy, zbliżając procedury w tym zakresie do tych, które obowiązują w stosunku do obywateli państw UE.
Pamiętać jednak należy o ewentualnych innych przepisach szczególnych dot. np. tzw. zawodów regulowanych oraz innych, które wymagają posiadania określonych kwalifikacji i uprawnień.
Tutaj przepisy te są wiążące dla wszystkich, w tym cudzoziemców bez względu na kraj pochodzenia. Wspomniana specustawa wprowadza również pewne ułatwienia dla pracowników medycznych z Ukrainy. Z całą pewnością podmiot medyczny, który chciałby zatrudnić obywatela Ukrainy na stanowisku pracy wymagającym danych uprawnień, musi zapoznać się z zapisami specustawy w tym zakresie. Złagodzone zostały również wymagania do zatrudnienia pracowników naukowych.
Jak długo obowiązywać będzie specustawa?
Na tę chwilę zapisy ustawy w zdecydowanej większości zakładają ich obowiązywanie przez 18 miesięcy od dnia 24.02.2022, czyli do 24.08.2023 lub do 31.12.2022 w przypadku części osób, które już przed dniem 24.02.2022 przebywały w Polsce. Specustawa zakłada również możliwość ubiegania się osób, które przybyły do Polski w związku z działaniami wojennymi, o pobyt czasowy na okres 3 lat po zakończeniu okresu 18-miesięcznego.
Do tego jednak czasu można spodziewać się jeszcze innych zmian.
Choć ustawa dopiero co została wprowadzona, już będzie pierwsza nowelizacja.
Nowelizacja zakłada zmianę wymogu przekroczenia granicy Ukraińsko-Polskiej aby móc skorzystać z przywilejów określonych w ustawie. W chwili obecnej wymogiem jest aby obywatel Ukrainy przekroczył tę właśnie granicę. Tym samym uchodźca, który przekroczył np. Granicę Ukraińsko-Mołdawską a dopiero potem dostał się do Polski na tę chwilę nie może skorzystać z przywilejów specustawy w tym uproszczonego zatrudnienia. To ma się jednak zmienić w najbliższych dniach na mocy nowelizacji.
