Czy boimy się AI w firmach?

W ostatnich latach temat sztucznej inteligencji (AI) zdominował dyskusje w świecie biznesu, technologii, a nawet filozofii. Wśród wszystkich tych rozmów, jedno pytanie nieustannie wraca: czy naprawdę boimy się AI w naszych firmach? Słuchając, jak ludzie rozmawiają o sztucznej inteligencji, pojawia się sarkazm, niedowierzanie, lęk, ale też pełen zachwyt i otwartość. Przyjrzyjmy się bliżej, opierając się na najnowszych badaniach.

Badania Mówią…

Najnowsze badania dostarczają szerokiego spojrzenia na to, jak firmy odnoszą się do wdrażania sztucznej inteligencji (AI) oraz jakie ma to implikacje dla miejsca pracy. Według ankiety przeprowadzonej przez Deloitte znacząca większość liderów biznesowych i IT z różnych krajów i branż uważa AI za kluczową dla utrzymania przewagi konkurencyjnej i przewiduje, że wkrótce przekształci ona ich firmy i branże. Konkretnie, 65% tych liderów uważa, że AI umożliwia ich organizacjom wyprzedzenie konkurencji, a 63% już teraz uważa AI za bardzo ważną dla sukcesu ich biznesu.

Badanie przeprowadzone przez tech.co również podkreśla, że firmy dostrzegają pozytywne skutki AI, szczególnie w zakresie zwiększania satysfakcji z pracy i efektywności operacyjnej. Znacząco, 59% wyższych liderów zgłosiło, że AI miało pozytywny wpływ na satysfakcję z pracy. Wynika to częściowo z tego, że AI może przejąć monotonne zadania, pozwalając pracownikom skupić się bardziej na znaczącej i kreatywnej pracy. Co więcej, 30% wyższych liderów zauważyło, że AI miało znaczący wpływ na ich procesy pracy, głównie przez analizę danych.

Jednakże wdrażanie AI nie jest wolne od obaw. Ankieta wskazana w badaniu MDPI pokazuje, że stosunek do AI może znacząco różnić się w zależności od tego, czy organizacja już wdrożyła rozwiązania AI. Główne czynniki wpływające na adopcję AI obejmują postawy najwyższego kierownictwa, presje konkurencyjne i środowisko regulacyjne. Istnieje również zauważalna różnica w stosunku między pracownikami organizacji, które przyjęły AI, a tymi, które nie planują tego robić w najbliższej przyszłości.

Skąd się biorą te obawy?

Obawy przed AI w firmach nie wzięły się znikąd. Są częściowo wynikiem szeroko rozpowszechnionych mitów i nieporozumień dotyczących tego, co AI może i nie może zrobić. Istnieje też lęk przed nieznanym – AI nadal jest dla wielu „nową technologią”, a ludzie naturalnie obawiają się tego, czego nie rozumieją.

Innym źródłem obaw jest sposób, w jaki media często przedstawiają AI – jako zagrożenie dla ludzkich pracowników, co może prowadzić do masowych zwolnień i zastępowania ludzi przez maszyny. Jednakże wiele badań wskazuje, że AI ma potencjał do tworzenia nowych miejsc pracy, a także ułatwiania i poprawiania jakości pracy już istniejących pozycji. Nie bez znaczenia są też wypowiedzi celebrytów typu Elon Musk, który otwarcie ostrzega przez sztuczną inteligencją.

Lęk przed AI a osobowość i kultura

Badanie, o którym pisze PsychologyToday przeprowadzone z udziałem ponad 1000 osób z Niemiec i Chin pokazało, że cechy osobowości mogą wpływać na to, jak ludzie reagują na sztuczną inteligencję. Niemcy wyżsi w neurotyzmie częściej wyrażali strach przed AI, podobnie jak Chińczycy z tą samą cechą. Z kolei osoby z Chin, które charakteryzowały się dużą otwartością i ugodowością, częściej akceptowały AI. W grupie chińskiej starsi uczestnicy byli bardziej skłonni akceptować AI niż młodsi, a wśród Niemców kobiety były bardziej otwarte na AI niż mężczyźni. Wyniki te sugerują, że osobowość i demografia mogą wpływać na stosunek do AI, a różnice kulturowe mogą także odgrywać rolę w naszym postrzeganiu nowych technologii.

Badanie przeprowadzone w 20 krajach wykazało, że obawy związane z AI różnią się znacząco w zależności od kraju, z największymi obawami w Indiach i Arabii Saudyjskiej, a najmniejszymi w Japonii. Ludzie obawiają się przede wszystkim AI pełniącej role sędziów i lekarzy, podczas gdy mniej obawiają się AI dziennikarzy i liderów religijnych. Wynika to z obaw, że AI nie posiada odpowiednich cech psychologicznych, takich jak empatia czy uczciwość, które są kluczowe w niektórych zawodach.

Dodatkowo badania pokazują, jak technologia może wpływać na nasze przekonania religijne. W Japonii i Singapurze uczestnicy eksponowani na „roboty kaznodzieje” wykazywali mniejsze zaangażowanie religijne, co może wskazywać na to, jak technologia wpływa na ludzkie wartości i przekonania.

W Niemczech i Francji, według badania Deloitte, liderzy biznesowi wyrażają obawy dotyczące potencjalnego wykorzystania AI do manipulowania informacjami oraz obawiają się redukcji miejsc pracy spowodowanej automatyzacją. Podobne troski dotyczą też kwestii etycznych związanych z AI. Niemieccy respondenci podkreślali także silne zaangażowanie w szkolenie pracowników z zakresu AI, co sugeruje próbę skoncentrowania się na pozytywnych aspektach integracji AI w miejscu pracy​.

W Stanach Zjednoczonych, jak wynika z badania Pew Research Center, publiczne opinie na temat AI są mieszane. Pewna część Amerykanów jest podekscytowana możliwościami, jakie AI może przynieść, widząc w niej narzędzie do rozwiązania problemów takich jak zmiany klimatyczne czy poprawa opieki zdrowotnej. Jednak inna część obawia się, że AI może prowadzić do utraty miejsc pracy, naruszeń prywatności i innych negatywnych skutków​.

Podobnie, w Kanadzie, Niemczech, Francji i Szwecji, zainteresowanie i troska o AI wzrosły, zwłaszcza po zakazie ChatGPT we Włoszech. Kwestie prywatności i etyczne użycie AI stanowią główne punkty zainteresowania w tych krajach​.

Te odkrycia pokazują, jak złożone są reakcje ludzi na rozwój AI, podkreślając rolę osobowości, kultury i indywidualnych przekonań w kształtowaniu naszych postaw wobec nowych technologii.

Czy boimy się AI w firmach?

Tak, ale nie jest to strach nie do pokonania. Przez edukację, przejrzystość i angażowanie pracowników w proces, firmy mogą zmniejszyć obawy i wykorzystać pełny potencjał AI. Jak pokazują badania, przyszłość należy do tych, którzy potrafią adaptować się do nowych technologii, a nie do tych, którzy przed nimi uciekają. Sztuczna inteligencja, mimo wszystkich obaw, może stać się jednym z największych sojuszników biznesu w dążeniu do innowacji i sukcesu.